Als iedereen zich vrij mag bewegen krijg je een mentaal gezondere samenleving
Vroeger had Anne Leerink (24) altijd het idee dat je moest gaan studeren en daarna een goede baan moest vinden. Dat was haar idee totdat ze meer van de wereld zag en ontdekte dat er veel meer is in het leven. Structuur en planning van haar studie wisselde ze in voor spontaniteit en de vrijheid van het reizen. Andere mensen begrijpen niet waarom ze niet iets met haar diploma is gaan doen. Maar hoe perfect is het plaatje als het door de maatschappij opgelegde plaatje je niet gelukkig maakt? Sacha sprak met Anne over wat voor haar het perfecte plaatje is.
Waar denk jij aan bij mentale gezondheid?
Dat je oké bent, gelukkig bent, in het moment van nu. Je dus niet heel erg zorgen maakt, of bang bent voor het verleden of de toekomst. Dat je in het moment kan zijn. Daar oké mee bent. Dat kan van toepassing zijn op elke situatie, je relatie of een moment van je leven.
Hoe ziet een mentaal gezonde samenleving er volgens jou uit?
Veel mensen denken dat ze dingen moeten doen volgens een bepaald systeem. Je gaat naar school, je gaat studeren en dan een baan zoeken. Soms heb ik het idee dat mensen denken dat dat moet. Maar dat betekent niet dat het goed voor je is. Misschien wil je dat wel helemaal niet. Als iedereen zich nou vrij mag bewegen, dat je doet wat je passie is en niet voelt dat iets moet volgens de samenleving, dan zullen er sowieso minder burn-outs zijn. Dan krijg je een mentaal gezondere samenleving.
‘Mensen zijn nu veel meer bezig hun echte pad te ontdekken. Dus het gaat wel de goede kant op.’
Ik denk dat de samenleving al aan het veranderen is. Veel mensen zijn bewuster van wat ze eten, doen veel yoga, beginnen aan mindfulness en dat soort dingen. Mensen zijn nu veel meer bezig hun echte pad te ontdekken. Dus het gaat wel de goede kant op. Er hoeft niet iets groots te gebeuren. Iedereen moet het voor zichzelf doen. Dat moet je ook willen. Je te onttrekken aan het systeem en je eigen pad te gaan vinden.
Hoe blijf jij mentaal gezond?
Wat voor mij werkt is door weinig dingen in mijn leven te plannen. Niet leven zoals “het moet”. Dingen spontaan te laten komen. Spontaniteit is heel belangrijk voor mij. Het leven laten beslissen wat er gebeurt. Dan hoef je je geen zorgen te maken over wat gaat komen. Het gaat bij mij meestal vrij soepel, omdat ik vertrouwen heb in hoe de dingen lopen. Het klopt met elkaar. Als ik in de flow zit is dat een bevestiging dat ik op het juiste pad zit.
Natuurlijk maak ik me weleens zorgen, zeker in de Coronatijd. Normaal zou ik op reis gaan. Nu moet ik in Nederland blijven. Op het moment dat ik mijn zorgen los kon laten, verhuisde ik ineens in Scheveningen en ging het allemaal snel. Daar leerde ik weer van. Het gaat niet altijd vanzelf. Het is niet dat ik zonder zorgen door het leven wandel. Het zijn meer een soort van fases.
Het gaat het lekkerst als ik opensta voor nieuwe mogelijkheden. Als ik heel erg een doel najaag, zie ik vaak de andere kansen en mogelijkheden niet. Als je bijvoorbeeld op zoek bent naar iets specifieks, een baan bijvoorbeeld, dan zie je wellicht de andere mogelijkheden die voorbijkomen niet.
Wat me ook helpt om mentaal gezond te blijven is om de zo veel tijd Vipassana te doen. Dan ben je tien dagen aan het mediteren. Je praat niet, je bent met jezelf. Dit maakt mij bewust van hoe belangrijk het is om in het nu te leven.
Hoe reageert jouw omgeving op jouw manier van leven?
Mijn ouders zijn er wel voor. Oude bekenden uit het stadsleven denken daar wel anders over. Niemand is er per sé negatief over, maar ik hoor mensen weleens zeggen ‘Ik zou het wel echt moeilijk om zo te leven zoals jij, met geen vastigheid’. Ik reageer dan ‘Ik zou het moeilijk vinden om te leven zoals jij, dat je elke dag hetzelfde moet doen’. Dat is voor ieder persoon anders. Mij geeft het juist een vrij gevoel, om geen vastigheid te hebben. Het idee dat ik altijd weg kan en weer en nieuw avontuur kan aangaan: dat geeft mij rust.
Hoe verhoudt dit zich tot thema’s als prestatiedruk en het perfecte plaatje?
Ik heb me net nadat ik was afgestudeerd erg bezig gehouden met dat perfecte plaatje dat je een serieuze baan zoekt die bij je studie past. In Amsterdam kreeg ik vragen als ‘Je bent net afgestudeerd? Waar ga je solliciteren?’ Mensen zeggen ook ‘Waarom heb je gestudeerd als je toch geen serieuze baan wilt?’ Gewoon om een papiertje te hebben, mocht ik wel ooit op kantoor willen zitten, dat ik altijd ‘terug kan’. Mijn ouders zeiden altijd ‘Dat papiertje hoef je niet per sé te halen’, maar ik dacht dat kan toch wel handig zijn.
‘Vroeger had ik altijd het idee: je gaat studeren en daarna een ziek goede baan vinden. Maar wacht, er is veel meer dan de rest van je leven op een kantoor zitten’.
Vroeger had ik altijd het idee: je gaat studeren en daarna een ziek goede baan vinden. Dat was het idee totdat ik meer van de wereld ging zien. ‘Maar wacht, er is veel meer dan de rest van je leven op een kantoor zitten’. Ik had nog nooit gereisd. Doordat ik heb gestudeerd, is het wel altijd mogelijk geweest om veel te reizen en te werken onderweg. Maar het perfecte plaatje, dat traject, goede baan tot een promotie maken, een huis kopen, een auto hebben en samenwonen: dat vind ik eigenlijk helemaal geen perfect plaatje. Mijn vader had dit perfecte plaatje: hij had kinderen, veel geld, was CEO. Maar echt gelukkig, dat was hij niet. Dus hoe perfect is dat plaatje dan?
Ik denk dat het perfecte plaatje er pas is als jij als persoon gelukkig bent met wie jij bent en met wat je doet. Dat dat je ook gelukkig maakt. Je kan in nog zo’n mooi huis wonen, op een mooie plek. Maar als jouw hoofd niet gezond is, dan stelt dat allemaal niks voor.
Je vertelde dat je aan Vipasanna doet? Wat ia Vipassana precies?
Bij Vipassana ga je tien dagen in stilte mediteren. Zo kwam ik er achter dat er veel bullshit in je hoofd om gaat, de hele dag door. Die blurr, dat wordt in die stilte weggeveegd. Je krijgt zo veel inzichten in het leven, maar ook in relaties, mensen om je heen, dingen die je doet. Alles wordt heel helder. Bij Vipassana heb je ruimte om na te denken over die blurr. Daar kom je dus pas achter als die blurr weg is. Normaal komt er onzin door je hoofd heen zoals ‘Oh, ik moet de was nog doen’ – alleen maar gedachtes over het verleden en de toekomst.
‘Gevoelens, pijn of emoties zijn tijdelijk. Zolang je er niet op reageert, maar observeert, dan gaat het vanzelf ook weer weg.’
Je leert er een meditatietechniek die gaat om observeren van gevoelens, in plaats van te reageren. Gevoelens, pijn of emoties zijn tijdelijk. Zolang je er niet op reageert, maar observeert, dan gaat het vanzelf ook weer weg. Als je super verdrietig bent, dan kan je jezelf er in verliezen en denken dat dat het einde is. Maar als je het observeert en er niet op reageert, dan realiseer je je dat het iets tijdelijks is. Het heeft mij zo veel rust gegeven, om het inzicht te hebben, dat boosheid, liefdesverdriet, alles, ook leuke dingen tijdelijk zijn. Alles gaat weer over.
Als iemand het echt even niet meer weet, dan vertel ik dat het leven toch saai zou zijn als alles altijd meezit. Je hebt de mindere dagen nodig om de leuke dagen te waarderen. Want het gevoel dat jij op dat moment hebt, dat ben jij niet. Dat is gewoon een gevoel dat even op komt spelen en ook weer weggaat.
Als afsluiter een stelling: De wereld wordt beter als we …
...bewust zijn dat we niet onze gevoelens en gedachtes zijn. Je hébt gevoelens en gedachtes. Als je denkt dat je een bepaalde gedachte bent, dat moet je jezelf eruit trekken. Je gedachte is net als ieder ander deel in je lichaam: het heeft een functie. Je hoofd maakt gedachtes aan en je aders pompen bloed door je lijf. Dat hoort er gewoon bij.