Direct contact? Mail: info@missiementaal.com

HomeVerhalen'Het onderwijs is teveel gericht op presteren.'...

'Het onderwijs is teveel gericht op presteren.'

'Het onderwijs is teveel gericht op presteren.'

Voorheen zat Romy IJzerman veel met haar hoofd in de toekomst. De prestatiedruk, die ze vooral zichzelf oplegde, maakte dat ze aan de rat race bleef meedoen. Maar blijven rennen naar de toekomst, terwijl ze het ‘nu’ vergat, bracht haar nergens. Door haar aandacht te verleggen naar het heden vond ze meer rust in haar hoofd en weet ze beter te luisteren naar haar hart. Sacha praat met Romy over haar mentale gezondheid, prestatiedruk en het ‘perfecte plaatje’. 

Wat is mentale gezondheid voor jou?

Simpel gezegd: mijn gedachtestroom. Als ik mentaal niet goed in mijn vel zit, dan heb ik een negatieve gedachtestroom. Dan kan ik heel zwaar over dingen denken. Gedachtes als: ‘Waar doe ik het voor?’. Als ik mentaal gezond ben: dan denk ik ‘Er is nog zo veel te beleven, de wereld heeft nog zo veel te bieden’.

Hoe blijf jij mentaal gezond?

Ik blijf mentaal gezond door te focussen op mezelf, op mijn behoeften. Lichaam en geest: hoe voelt mijn lichaam, ben ik veel in beweging, ben ik veel buiten? En het erover hebben, als ik me niet goed voel. Verder als ik kijk naar het grotere geheel, dan zie ik mezelf niet meer als schuldige. Niet meer mezelf zien als veroorzaker, als degene die het moet oplossen. Ik zie in dat er een nare situatie is, maar dat het niet mijn probleem is.

‘In de samenleving wordt alleen over fysieke ziektes gepraat. Ik heb nooit last van mijn hart of knieën, maar ik heb wel af en toe last van mijn hoofd.’

We hebben nu gekeken op microniveau, als we kijken op macroniveau: hoe ziet een mentaal gezonde samenleving er volgens jou uit?

In de samenleving wordt alleen over fysieke ziektes gepraat. Ik heb nooit last van mijn hart of knieën, maar ik heb wel af en toe last van 'mijn hoofd'. Een mentaal gezonde samenleving is een samenleving waarin mentale gezondheidsklachten net zo belangrijk worden als je fysieke gezondheidsklachten. Dus dat het net zo normaal is dat mensen er een week af liggen als ze mentaal niet oké zijn als dat het is met een griep of gebroken been.

Hoe verhoudt dit zich tot thema’s als prestatiedruk en het perfecte plaatje?

Als ik naar mezelf kijk merk ik dat ik  zowel veel last heb gehad van prestatiedruk als van 'het perfecte plaatje'. Dat ik door de druk die ik mezelf oplegde, omdat ik dacht dat dat moest vanuit de samenleving,  mezelf erg afschreef. ‘Dat kan je toch niet, doe maar niet, probeer het maar niet’. Ook bij dingen die ik dan wel haalde: ‘Ja maar dat moet toch gewoon. Je moet niet trots zijn op jezelf.’

‘In mijn hart wilde ik geen vaste baan. Toch ging ik solliciteren omdat dat moest.’

Toen ik eenmaal afgestudeerd was ging ik zoeken naar een baan. In mijn hart wilde ik geen vaste baan. Toch ging ik solliciteren, omdat dat moest. Terwijl ik liever wil freestylen. Ik bleef zoeken naar banen terwijl mijn hart wat anders zei. Daar werd ik best ongelukkig van.

Na het afstuderen ben ik in verband met prestatiedruk en faalangst naar een psycholoog gegaan. Ook kreeg ik een horeca-baantje. Ik had minder verantwoordelijkheid, ik kon het loslaten zodra ik thuis was. Dat was belangrijk voor mij; dat ik iets deed wat niet per se iets opbouwen was. Daardoor leerde ik steeds meer in het moment zijn. Ik deed werk waardoor ik in het moment moest zijn. Ik wist niet wat ik voor de toekomst wilde. Ik ging meer focussen op: wat wil ik nu om mezelf heen creëren?

Op die manier ben ik uit de rat race gestapt. Als ik weet wat ik wil, waar ik het geluk nu uit haal, dat is meer waard dan dat ik me focus op de toekomst. Ik heb mijn aandacht verlegd naar het heden. Als ik me in mijn hoofd niet goed voel, dan is het vaak om dingen die te maken hebben met een toekomst.

Hoe blijf jij in deze wereld luisteren naar jezelf?

Ik blijf naar mezelf luisteren door constant af te vragen ‘Is dit wat ik wil?’ Net als mijn werk aan de UvA nu ‘Het is niet wat ik wil, dus ik ga ermee stoppen’. Eerlijk zijn naar jezelf, antwoorden durven te geven, die misschien voor onzekerheid zorgen. Ik wil niet langer door met deze baan, ik haal daar geen voldoening uit. Ik weet niet wat ik hierna ga doen, maar die stap om te blijven is zwaarder.

Word je daarin niet afgeleid door social media?

Er zijn bepaalde periodes dat ik mijn Instagram verwijderde, want ik ging me vergelijken met mensen die maar een fractie van hun leven laten zien. Waarom zou ik dat leven willen, want ik heb mijn leven. Ik had het een tijdje niet, dat werkt echt super goed. De story die ik niet heb gezien, die chick die in Bali aan het surfen is, dat komt niet binnen.

Social media heeft invloed op ons hele leven, hoe we ons leven indelen. Als ik nu kijk naar hoe ik mijn leven indeel, is dat echt niet naar hoe dat leven op social media is, of hoe dat überhaupt van mensen om mij heen is. Omdat het wel op de manier is hoe ik dat wil indelen. Het wordt niet meer van buitenaf bepaald, maar het komt vanuit mijn intrinsieke zelf.

Wat zou er moeten gebeuren zodat prestatiedruk en het perfecte plaatje ons niet meer zo in de houdgreep houden?

Onderwijs! Onderwijs is al heel lang niet veranderd. Daar klopt iets niet. Het huidige onderwijs is te gericht op presteren. Er wordt amper gekeken naar individuele vaardigheden, krachten of talenten.

Het huidige onderwijs is te gericht op presteren. Er wordt amper gekeken naar individuele vaardigheden, krachten of talenten.’

Het onderwijssysteem moet anders worden ingericht. De manier waarop we worden becijferd, tentamens moeten doen. Mijn hele studiecarrière, het was gewoon letterlijk van stress naar stress naar stressweek. Ik was heel slim, dus ik ging naar VWO; niemand heeft ooit gevraagd ‘Is dit wel wat je wil?’ Toen ben ik naar de universiteit gegaan, een master gaan doen. Wat als ik andere keuzes had mogen maken? Wat als ik kunstenaar had willen zijn? Het ging allemaal zo automatisch.

Ik kon goed presteren, maar ik werd niet persoonlijk uitgedaagd. Er waren leerlingen en studenten die niet goed konden studeren, die werden daar op afgerekend. Dat werkt voor het gros niet. Door die manier van presteren, dat ze daardoor onzeker worden, geen vertrouwen in zichzelf en dat nemen ze de rest van hun leven mee.

Laten we onszelf bevragen. Hoe gaan we dingen leren? Hoe gaan we dat meten? Moeten we dat wel meten? Meer leren door te proberen. In plaats van alleen rekenen, Engels; organiseer misschien een half jaar fotografiecursus, half jaar timmercursus, dan een half jaar filosofie. Probeer dit, voel waar je passie zit. ‘Ga eens proberen een boek te schrijven de komende maand en kom er dan achter schrijver te willen worden’.

Hoe draag jij bij aan een mentaal gezonde samenleving?

Erover praten, en zeggen wat jouw ervaringen zijn, dat helpt al erg. Jongere vriendinnen: die maken nu dezelfde dingen mee waar ik zes jaar geleden mee zat. Ik probeer dan ook te vertellen dat het niet gek is, iedereen heeft onzekerheden, iedereen kan een periode niet lekker in zijn vel zitten, door dat dingen met studie niet lekker lopen bijvoorbeeld, wees niet te streng voor jezelf. Ik had niemand die ouder was die tegen mij zeggen: het komt wel goed. Je bent niet de enige. Je voelt je er zo alleen in. Dat is wat ik probeer te doen.

‘Iedereen zou eigenlijk naar een psycholoog moeten gaan; het hoeft niet alleen zwaar en donker te zijn, het is voor iedereen belangrijk daar mee bezig te zijn.’

Wil je nog iets toevoegen?

Het is oké als dingen niet lopen zoals je wil. Voor mijn studie was ik naar Amsterdam verhuisd, omdat ik dacht dat moest. Ik heb me acht maanden rot gevoeld. Ik ging toen wel voor het eerst naar een psycholoog. Achteraf dacht ik: ik voelde ook wel dat ik dat niet had moeten doen, als ik goed naar mezelf had geluisterd. Iedereen zou eigenlijk naar een psycholoog moeten gaan; het hoeft niet alleen zwaar en donker te zijn, het is voor iedereen belangrijk daar mee bezig te zijn. Het geeft handvatten en aanleiding. Het breekt het gesprek open.

Instagramtips van Romy